Το E-learning (η “Ηλεκτρονική μάθηση” στα ελληνικά) είναι η διαδικασία κατά την οποία οι εκπαιδευόμενοι μαθαίνουν με την χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και άλλων (παρόμοιων) ηλεκτρονικών κινητών συσκευών (tablet, κινητά τηλέφωνα).
Είναι ευρέως γνωστή με τον όρο e-learning και συνήθως περιλαμβάνει την παραγωγή και την αξιοποίηση διαφόρων μορφών ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού. Αυτό επιτυγχάνεται είτε μέσω διαδικτύου, είτε μέσω εσωτερικών ιδιωτικών δικτύων είτε άλλων ηλεκτρονικών μέσων (cd, dvd).
Τα 2 είδη του E-learning
Η ηλεκτρονική μάθηση χωρίζεται σε 2 είδη, στην σύγχρονη και την ασύγχρονη.
Στη σύγχρονη όλοι οι εκπαιδευόμενοι, συνήθως με την παρουσία εκπαιδευτή, παρακολουθούν στον ίδιο χρόνο και στον ίδιο ρυθμό το ίδιο εκπαιδευτικό περιεχόμενο το οποίο παράγεται σε πραγματικό χρόνο.
Ενώ στην ασύγχρονη κάθε εκπαιδευόμενος μελετά το εκπαιδευτικό υλικό στο χρόνο και τον ρυθμό που τον εξυπηρετεί ακολουθώντας την δική του πορεία πλοήγησης στο εκπαιδευτικό περιεχόμενο ανάλογα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του.
Πολλές φορές το E-learning συνδυάζεται με την παραδοσιακή πρόσωπο -με -πρόσωπο διδασκαλία και λειτουργεί συμπληρωματικά.
Για αυτή την περίπτωση χρησιμοποιείται ο όρος blended learning ή στα ελληνικά μικτή μάθηση.
Ωστόσο, επειδή η μάθηση χωρίς χωροχρονικούς περιορισμούς γίνεται όλο και πιο απαραίτητη. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση τις δυο τελευταίες δεκαετίες γνωρίζει αλματώδη ανάπτυξη και η χρήση της σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις αυξάνεται συνεχώς.
Οι όροι ηλεκτρονική μάθηση και εξ αποστάσεως εκπαίδευση πλέον έχουν σχεδόν ταυτιστεί αφού η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς ηλεκτρονικά μέσα.
Επομένως η αυξανόμενη ανάγκη για εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχει οδηγήσει στην κατασκευή διαφόρων ηλεκτρονικών συστημάτων και εργαλείων.
Τα εργαλεία αυτά, μεταξύ άλλων στοχεύουν:
• Στη δημιουργία ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού
• Στο διαμοιρασμό του ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού και τον έλεγχο πρόσβασης σε αυτό
• Στην επικοινωνία μεταξύ όλων των συμμετεχόντων, έμμεση και άμεση
• Στην ενεργή συμμετοχή και εμπλοκή του εκπαιδευόμενου στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσω αλληλεπίδρασης
• Στον έλεγχο εμπέδωσης της γνώσης
• Στη διεξαγωγή ερευνών ή αξιολογήσεων μέσω ερωτηματολογίων
• Στην παρακολούθηση της πορείας της εκπαιδευτικής διαδικασίας κ.α.
Όλα αυτά τα εργαλεία αυξάνονται και βελτιώνονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό φέρει ως αποτέλεσμα το E-learning να γίνεται όλο και πιο προσιτή σε ανθρώπους, εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενους , που δεν έχουν εξειδικευμένες γνώσεις πληροφορικής.
Οι κατασκευαστές τους προσπαθούν να τα κάνουν όσο το δυνατόν πιο εύχρηστα, πιο απλά και πιο ευχάριστα στη χρήση τους. Βασικός τους στόχος είναι να έχουν απήχηση στον κόσμο ανεξαρτήτως ηλικίας και εκπαιδευτικού υπόβαθρου.
Επίσης η διάδοση των tutorials τα οποία καθοδηγούν το χρήστη πώς να χειριστεί το κάθε εργαλείο, βοηθάει αρκετά προς αυτή την κατεύθυνση.
Είναι αδιαμφισβήτητο λοιπόν, ότι η πορεία της ηλεκτρονικής μάθησης έχει σημειώσει τεράστια άνοδο τα τελευταία 20 χρόνια και θα συνεχίσει την ανοδική πορεία της και μελλοντικά.
Προφέρει σημαντικά οφέλη σε εκπαιδευτές, εκπαιδευόμενους και διοργανωτές της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Συγκεκριμένα το E-learning:
• Καταργεί χωροχρονικούς περιορισμούς.
Η ηλεκτρονική μάθηση δεν απαιτεί την παρουσία των συμμετεχόντων σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο όπως η πρόσωπο-με-πρόσωπο διδασκαλία.
Κατ’ επέκταση οι χιλιομετρικές αποστάσεις και τα αυστηρά ωράρια εκμηδενίζονται αφήνοντας τους εκπαιδευόμενους να επιλέξουν το χώρο και το χρόνο (εκτός εάν είναι σύγχρονη όπου ο χρόνος είναι συγκεκριμένος).
• Μειώνει το κόστος.
Για την διεξαγωγή της ηλεκτρονικής μάθησης δεν χρειάζονται ιδιαίτερες υποδομές. Όλα γίνονται μέσω υπολογιστή και διαδικτύου και χωρίς να υπάρχει αριθμητικός περιορισμός ατόμων λόγω έλλειψης χώρου. Επομένως οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να αυξηθούν και παράλληλα το κόστος μειώνεται.
• Μειώνει το χρόνο αξιολόγησης και μπορεί να δώσει ανατροφοδότηση.
Είτε πρόκειται για αξιολόγηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας είτε για αξιολόγηση εμπέδωσης της γνώσης (τεστ), εάν οι ερωτήσεις είναι κλειστού τύπου, τότε τα αποτελέσματα βγαίνουν σε δευτερόλεπτα χωρίς να χρειάζεται να εμπλακεί ο εκπαιδευτής.
Επομένως εξοικονομείται πολύς χρόνος για τον εκπαιδευτή κατά τη διαδικασία διεξαγωγής αποτελεσμάτων αξιολόγησης ο οποίος μπορεί να αξιοποιηθεί αλλού.
Από την άλλη μεριά υπάρχει και αρνητική πλευρά του νομίσματος. Πιο αναλυτικά:
• Ψηφιακός αναλφαβητισμός.
Είναι λογικό σε μια κοινωνία να μην έχουν όλοι εξοικείωση με τον υπολογιστή και το διαδίκτυο. Έχει παρατηρηθεί ότι όσο μεγαλώνει η ηλικία τόσο το ποσοστό των ψηφιακά αναλφάβητων αυξάνεται.
• Τεχνικά προβλήματα.
Από τη στιγμή που χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικά μέσα, είναι πιθανό να προκύψουν τεχνικά προβλήματα. Τα προβλήματα αυτά, εάν δεν επιλυθούν άμεσα μπορεί ο εκπαιδευόμενος να έχει καθυστερήσεις ή ακόμα και να χάσει ένα μέρος της εκπαίδευσης του.
• Λιγότερη διαπροσωπική επαφή μεταξύ συμμετεχόντων.
Όσο εξελιγμένα και να είναι τα εργαλεία τηλεπικοινωνίας (τηλεδιάσκεψη, chat κτλ) σίγουρα τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την δια ζώσης επικοινωνία και επαφή.
Συμπερασματικά λοιπόν, γίνεται σαφές ότι η ηλεκτρονική μάθηση μπορεί να βοηθήσει καθοριστικά την εκπαίδευση και να προσφέρει πολλά σε αυτήν.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται αυξάνονται και βελτιώνονται συνεχώς και με αυτό τον τρόπο συμβάλλουν στην ακόμα μεγαλύτερη διάδοση της ηλεκτρονικής μάθησης.
Ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η εξοικείωση των εκπαιδευόμενων με τους υπολογιστές και να υπάρχει οργανωμένη τεχνική υποστήριξη προκειμένου να επιλύονται άμεσα τα όποια τεχνικής φύσεως προβλήματα προκύψουν.
